PGS. TS. Lưu Đức Hải
Nguyên thành viên Tiểu ban Huấn luyện, Liên đoàn Cờ Việt Nam
Tam Điệp là địa danh gắn liền với chiến thắng lịch sử của nghĩa quân nhà Tây Sơn trong sự nghiệp giải phóng Thăng Long - một trong những chiến công hiển hách trong lịch sử dựng và giữ nước của dân tộc Việt Nam. Góp phần quyết định trong chiến thắng này là nước cờ “Lấy nước sau làm nước trước” (thường được còn gọi là “nước cờ Tam Điệp”) của thiên tài quân sự Ngô Thì Nhậm.
Bàn cờ Tướng thật sự là một trận địa sinh động, có tầng có lớp và thật hoàn hảo: đủ các binh chủng trên chiến trường, công có, thủ có, các quân được chia thành ba lớp xen kẽ hài hoà. Lại còn có cả sông, cung cấm… có hình tượng quốc gia hoàn chỉnh: có vua / Tướng, có quan ở nhà / Sĩ, quân ra trận với 5 binh chủng hợp thành (chiến xa / Xe, pháo binh / Pháo, kỵ binh / Mã, bộ binh / Tốt và tượng binh / Tượng)… vừa có ý nghĩa, vừa mang sắc thái phương Đông rõ nét. Lịch sử đã chứng minh, thiên tài quân sự thường là những người chơi cờ giỏi… bởi ngoài việc là thú chơi tao nhã, giải trí, cờ Tướng còn là cách rèn luyện trí não, tư duy logic, khả năng ứng biến của người chơi... nói như Ngô Thì Nhậm: Quân sự cũng giống như người ta chơi cờ vậy, theo thế lập mưu, trước có nhịn người một bước đi nữa thì sau sẽ hơn người một nước, thế mới là thế cờ cao… để thuyết phục các tướng lĩnh nhà Tây Sơn rút về phòng tuyến Tam Điệp. Quả nhiên rốt cuộc nhà Tây Sơn đã đánh thắng quân Thanh.
Như một cơ duyên cho đất và người Tam Điệp từ câu chuyện lịch sử nhà Tây Sơn, môn cờ Tướng đã và đang thu hút được đông đảo người dân Tam Điệp tham gia, từ những tầng lớp thanh thiếu nhi, trung niên cho đến các cụ về hưu, không phân biệt giàu nghèo… từ những chiếc ghế đá trong công viên trong các chiều hè, thậm chí bàn cờ còn được các cụ già bày trên vỉa hè trong các buổi chiều dịu nắng cho đến các cuộc thi được tổ chức bài bản tại các cơ quan, đoàn thể trên địa bàn thị xã, đến các cuộc thi quy mô cấp thị xã, cấp tỉnh… Đâu đó trong ngày, vô tình ta nhìn thấy một nhóm người đang bàn tán sôi nổi quanh 2 người đang trầm ngâm suy nghĩ thì chắc chắn ở đó đang có một bàn cờ đang “thi đấu” quyết liệt với sự cổ vũ, tư vấn từ các “khán giả” xung quanh…
Tuy nhiên đến trước tháng 11/2013, người dân tại thị xã Tam Điệp chỉ tham gia chơi cờ như một cách giải trí tự phát, chưa được tổ chức bài bản cho đến khi Câu lạc bộ Cờ Tướng Tam Điệp ra đời (theo quyết định số 44/QĐ-UBND về việc thành lập CLB Cờ Tướng Tam Điệp ngày 21/11/2013 của Ủy ban Nhân dân thị xã Tam Điệp). Buổi ban đầu có 20 thành viên sáng lập, trong đó Ban Chủ nhiệm (nhiệm kỳ I, 2013-2015) gồm 3 thành viên, có 1 chủ nhiệm, 1 phó chủ nhiệm và 1 thư ký (Hình 1).
 Hình 1: Ban Chủ nhiệm CLB Cờ Tướng Tam Điệp nhiệm kỳ I (2013-2015): Chủ nhiệm Trương Mạnh Toàn (bên phải), Phó chủ nhiệm Đinh Duy Sơn (ở giữa) và Thư ký Phạm Duy Hải (bên trái) (Ảnh: CLB Cờ Tướng Tam Điệp, 2013). |
 Hình 2: Địa điểm diễn ra lễ thành lập CLB Cờ Tướng Tam Điệp (Ảnh: CLB Cờ Tướng Tam Điệp, 2013). |
 Hình 3: Ông Phạm Trường Lâm - Phó chủ tịch Liên đoàn Cờ Việt Nam phát biểu tại lễ ra mắt CLB cờ Tướng thị xã Tam Điệp (Ảnh: CLB Cờ Tướng Tam Điệp, 2013). |
 Hình 4: Ông Đinh Xuân Ứng (trái ) - nguyên Bí thư Thị ủy Tam Điệp và ông Phạm Trường Lâm (phải) - Phó chủ tịch Liên đoàn Cờ Việt Nam (Ảnh: CLB Cờ Tướng Tam Điệp, 2013). |
Buổi lễ ra mắt CLB Cờ Tướng Tam Điệp được tổ chức vào ngày 15/12/2013 tại hội trường Công ty Môi trường đô thị thị xã Tam Điệp (Hình 2), với sự tham dự của các đồng chí là lãnh đạo Liên đoàn Cờ Việt Nam (Hình 3 và Hình 4), đại diện chính quyền địa phương, một số Sở, ban, ngành trên địa bàn thị xã, các huyện lân cận, thành phố Ninh Bình và cùng đông đảo bà con yêu thích môn cờ Tướng trên địa bàn thị xã Tam Điệp, các huyện thị trong tỉnh Ninh Bình (Hình 5). Buổi lễ ra mắt của CLB đã thành công tốt đẹp, được các vị đại biểu, khách quý ghi nhận, kết thúc bằng các cuộc thi đấu hết sức thú vị giữa các kỳ thủ cờ Tướng trong và ngoài địa bàn thị xã. Kết quả là kỳ thủ Vũ Văn Tuyến (TP. Ninh Bình) đoạt giải nhất, kỳ thủ Đặng Văn Cường (TP. Ninh Bình) đoạt giải nhì và kỳ thủ Phạm Duy Hào (CLB Tam Điệp) đoạt giải ba (Hình 6).
 Hình 5: Khách mời dự lễ thành lập CLB Cờ Tướng Tam Điệp (Ảnh: CLB Cờ Tướng Tam Điệp, 2013). |
 Hình 6: Ông Trương Mạnh Toàn, Chủ nhiệm CLB cờ Tướng Tam Điệp (bên phải) trao giải nhất cho kỳ thủ Vũ Văn Tuyến (TP. Ninh Bình) trong buổi thi đấu nhân dịp ra mắt CLB Cờ Tướng Tam Điệp (Ảnh: CLB Cờ Tướng Tam Điệp, 2013). |
Với mục đích thu hút ngày càng nhiều người dân thị xã thuộc mọi lứa tuổi, giới tính, dân tộc, nghề nghiệp để tập luyện, thi đấu, ủng hộ phát triển và nâng cao chất lượng phong trào cờ Tướng rộng khắp trong cả thị xã; góp phần rèn luyện trí não, bồi dưỡng phẩm chất, đạo đức để học tập theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, đồng thời tạo tạo ra sân chơi lành mạnh cho tất cả mọi người ở mọi lứa tuổi… Qua 6 tháng hoạt động, Câu lạc bộ đã thu hút được 31 thành viên chính thức tham gia, từ các cán bộ về hưu như ông Đinh xuân Ứng - nguyên Bí thư Thị ủy thị xã Tam Điệp, ông Trần Đình Tiến - nguyên Trưởng Công an thị xã, ông Hoàng Lợi - nguyên Chi cục trưởng Chi cục Thuế thị xã đến các cán bộ đương chức như ông Vũ Văn Tuyến - Giám đốc Ngân hàng TMCP Đầu tư BIDV Tam Điệp, ông Lương Thái Ngân - Giám đốc Công ty TNHH Hà Mai, ông Phạm Tường Lâm - Thượng tá / Trưởng trạm Công an Tam Điệp… và tổ chức được 3 cuộc giao lưu, thi đấu cờ Tướng với các kỳ thủ ở các địa phương khác thuộc tỉnh Ninh Bình. Bước đầu Câu lạc bộ làm tốt nhiệm vụ cầu nối để đưa mọi người yêu thích cờ Tướng trên địa bàn thị xã giao lưu, thi đấu, học hỏi nâng cao trình độ của các hội viên nói riêng cũng như đẩy mạnh phong trào cờ Tướng trên địa bàn thị xã nói chung. Đồng thời hướng tới việc thi đấu các giải của tỉnh, xa hơn nữa là các giải liên tỉnh và các giải do Liên đoàn Cờ Việt Nam tổ chức.
Mục tiêu lớn nhất của Ban Chủ nhiệm CLB Cờ Tướng Tam Điệp trong nhiệm kỳ này nhằm đưa phong trào cờ Tướng tiếp cận với thế hệ tương lai của đất nước tại một số trường tiểu học, trung học cơ sở trên địa bàn thị xã như phường Trung Sơn, phường Bắc Sơn, phường Lam Sơn...
Đây cũng là một mô hình xã hội hóa hoạt động của CLB cờ Tướng của một thị xã (đô thị loại III) đang phấn đấu trở thành thành phố lớn thứ 2 của tỉnh Ninh Bình (sau thành phố Ninh Bình vừa được công nhận là đô thị loại II), tuy không phải là tỉnh lỵ Ninh Bình, song đã có nhiều cố gắng cần được Liên đoàn Cờ Việt Nam và ngành TDTT tỉnh Ninh Bình quan tâm, tạo điều kiện để sớm góp phần hình thành Liên đoàn Cờ tỉnh Ninh Bình trong thời gian sớm nhất ./.